29 Ekim 1933. Ankara tarihi bir gün yaşıyor…
Ülkenin her yerinden akın akın gelen heyetler, izciler, Ankara halkı büyük bir dikkat ve heyecanla Mustafa Kemal’in 10. Yıl nutkunu dinliyorlar
“…Geçen zamana nispetle daha çok çalışacağız. Daha az zamanda daha büyük işler başaracağız. Bunda da muvaffak olacağımıza şüphem yoktur. Çünkü Türk milletinin karakteri yüksektir, Türk milleti çalışkandır, Türk milleti zekidir…”
Ankara Hipodromu'ndaki tarihi Nutuk şöyle bitiyor:
“Türk Milleti! Ebediyete akıp giden her on senede bu millet bayramını daha büyük şerefle saadetlerle huzur ve refah içinde kutlamanı dilerim. Ne mutlu Türküm diyene!”
Muhteşem bir resmigeçit ve Mustafa Kemal’in konuşmasından huşu içinde çıkan kalabalığın bir kısmı Gazi Terbiye Enstitüsü'nün toprak sahasına doğru yola çıkıyorlar. Çünkü o günün programında Türkiye Futbol Birinciliği'nin finali var: İzmirspor-Fenerbahçe!
Bursa'da oynanan maçlar
İstanbul Ligi'ni yenilgisiz bitirip Türkiye Futbol Birinciliği'ne katılmaya hak kazanan Fenerbahçe önce grup maçları için Bursa’ya gidiyor. Bursa’daki ilk maçında 19 Ekim’de Adapazarı İdmanyurdu’nu 12-0 yeniyor. Bir gün sonra Bursa şampiyonu Sanatkarlargücü maça çıkmayınca hükmen kazanan ve grubunu lider bitiren Fenerbahçe kafilesi finaller için Ankara’ya yola çıkıyor.
Ankara'da da 2 maç kazanılıyor
22 Ekim günü Ankara Grubu Şampiyonu Gençlerbirliği’ni 4-1, 26 Ekim’de de Trabzon Grubu şampiyonu Trabzon İdman Ocağı’nu 3-0 yenip, Balıkesir grup şampiyonu İzmirspor ile şampiyonluk maçını oynama hakkını kazanıyor.
İzmirspor ise Balıkesir’de oynanan Batı Anadolu Grubu maçlarında Balıkesir İdman Yurdu’nu 4-2, Uşak Gençlerbirliği’ni 8-0 yenip Ankara’ya finallere gelmiş.
Ankara’daki ilk maçında Diyarbakır Ayspor’u 7-0 yenmiş ve finalde Sarı Kanaryalar’ın karşına çıkıyor.
16 şehrin şampiyonlarıyla başlayan Türkiye Futbol Birinciliği’nin büyük finali Gazi Terbiye Enstitüsü'nün sahasında başlıyor. İlk devresini sürpriz bir şekilde İzmirspor 1-0 önde kapatıyor. Maçın bitimine 20 dakika kala hakem Fenerbahçe lehine bir penaltı veriyor. İzmirspor Umumi kaptanı Nazmi topun üstüne oturuyor ve penaltıyı attırmıyor. Aman yapmayın etmeyin derken halk sahaya giriyor ve maç tatil ediliyor…
Kazım Özalp devreye giriyor
Olaylardan sonra TBMM başkanı Kazım Özalp her iki takımın yöneticilerini Belvü Palas’a davet ediyor. Maçın tekrar ve yabancı bir hakemle oynanmasına, ev sahibi takımın maçın tüm hasılatını almasına karar veriliyor. Peki maç nerde oynanacak? TBMM Başkanı huzurunda kura çekiliyor. Çıkan kağıtta İzmir yazıyor…
Her iki takım beraber İstanbul’a gidip oradan vapurla İzmir’e gidiyorlar. İzmir Rıhtımı'nda büyük bir kalabalık var. Fenerbahçe İzmir Palas’a, İzmirspor ise davetli olarak Vilayet Konağına gidiyor...
Vilayet konağında çok önemli bir konuk da var. Türkiye’ye dostluk ziyaretine gelmiş, Lenin’in sağ kolu olarak bilinen Sovyet Maraşeli Kliment Yefremovic Vorosilov. Evet Taksim Meydanı'ndaki heykelde yer alan iki Rus komutandan bir tanesi !
Mareşel Vorosilov İzmirsporlu futbolcuların tek tek ellerini sıkıp şu sözleri söylüyor:
“Hemşerisi olmakla şereflendiğim güzel İzmir şehrinin şampiyon futbolcularıyla tanışmaktan ayrıca bahtiyarlık duyuyorum… Sizleri büyük başarılarınızdan dolayı hararetle tebrik ederim. Cuma günü yapacağınız maçın Türkiye Şampiyonluğu ünvanınızın yeniden ve bir defa daha tecellisi olacağından şüphem yoktur.Bunu yüzlerinizde şimdiden görür ve okurken tebriklerimi de peşinen sunuyorum. Gönlüm ve zafer sizlerle beraberdir.” (Not 1)
Alsancak Stadı'nda oynanan final maçı
10 Kasım 1933 Cuma… Çok sıkı askeri tedbirlerin alındığı Alsancak Stadı tıklım tıklım dolmuş. Hasılat bir rekor 5400 TL!
Bando önce İstiklal Marşı'nı çalıyor arından 10.Yıl Marşı halkın katılımıyla hep bir ağızdan söyleniyor. Maçı kararlaştırıldığı gibi bir yabancı hakemi yönetecek, Avusturyalı Mietz.
İzmirspor’un kadrosu: Sami - Zihni, Fethi - İsmail, Nazmi, Reşat - Sabri, Namık, Burhan, Hüseyin, Reşat
Fenerbahçe’nin kadrosu: Hüsamettin Böke - Yaşar Alpaslan, Fazıl Arzık - Cevat Seyit, Esat Kaner, Ziya Atamer - Niyazi Sel, Muzaffer Çizer, Zeki Rıza Sporel, Şaban Topkanlı, Fikret Arıcan
Sovyet Maraşel’i tekzip edercesine maça fırtına gibi giren Fenerbahçe; Fikret, Zeki, Şaban, Fikret, Niyazi’nin golleriyle 5-0 öne geçiyor.
65. dakikada İzmirli Reşat kendi kalesine attığı gol skoru 6-0 yapıyor. Kendi kalesine gol atan Reşat ağlayarak sahayı terk edince Fenerbahçe kaptanı da jest olarak sahadan çıkıyor ve karşılaşma 10’ar kişiyle oynanıyor. Bu dakikadan sonra Muzaffer ve Şaban ile 2 gol daha bulan ve maçı 8-0 kazanan Fenerbahçe 1933 yılı Türkiye Futbolu Birinciliği Şampiyonluğunu ilan ediyor (Not 2)
O gece İzmir’de Fenerbahçe’nin kaldığı İzmir Palas Oteli dolup taşıyor, İzmir’in taksileri ve eğlence mekanları Fenerbahçeliler şerefine açık tutuluyor, rıhtım ve caddeler Aksaraylı Hafız Yaşar’ın gazel ve şarkılarıyla inliyor…
Dönüş yolculuğu için Anafartalar Vapuru'na binen Fenerbahçe’yi rıhtımda binlerce Egeli uğurluyor. Vapur Çanakkale’ye yaklaşırken Fenerbahçe’yi bir sürpriz bekliyor. Sayısız küçük tekneyle karşılanan Fenerbahçe Çanakkale’de rıhtıma çıkıyor. Halkla kucaklaşıyor. Belediye muhteşem bir ziyafet veriyor…
13 Kasım 1933 günü Sirkeci Rıhtımı'na yanaşan vapuru yine coşkulu bir kalabalık çiçek buketleriyle karşılıyor. Bir tekneye binen Fenerbahçe kafilesi Kadıköy’e doğru yola çıkıyor…
O futbolcular bugün hayatta olsaydı?
İzmirsporlu ve Fenerbahçeli futbolcular bugün hayatta olsalardı ve “Hangi bilgiyle ve dahası hangi hakla oynadığımız bu final için Türkiye Şampiyonluğu değildi diyebiliyorsunuz?” diye sorsalardı onlara kim, ne cevap verecekti ?
Her şampiyonluğun bir öyküsü ve büyük değeri vardır. Kim kazanırsa kazansın… Bu öyküyü bilmiyorsak ve bu değeri anlayamıyorsak sorun biz de mi şampiyonluğu kazananlarda mı?
Notlar:
(1): Rüştü Dağlaroğlu’nun 1957 tarihli Fenerbahçe Tarihi kitabından.
(2): 1959 öncesi şampiyonlukları anlattığımız programdan bir fotoğraf. Soldan ilk kupa yukarıda bahsettiğimiz şampiyonluğun kupasıdır.
YORUMLAR