Merseyside: Biraz dost, biraz düşman

FUTBOO | Bir yanda Liverpool'un stadı Anfield, diğer yanda Everton'ın evi Goodison Park. Birinden birine yürüyerek 16 dakikada ulaşabilirsiniz. Yürümeye üşenirseniz de arabayla sadece 3 dakika... Aynı şehrin yan yana bulunan iki takımının derbisi, Merseyside tarihine bir bakış atıyoruz.

Merseyside ne demek?

Öncelikle derbinin anlamı ile başlayalım. 550 bin nüfuslu Liverpool şehri, Mersey Nehri'nin yanına kurulmuş bir liman şehridir. Haliyle İngiltere'de bu bölüm Mersey olarak da anılır. Derbinin anlamı da şehri temsileyen bu nehirden gelmektedir. Şehrin ilk kurulan takımı, 1878'te Everton olmuştu. Hatta maçlarını 1884'ten beri Anfield'da oynamaktaydı. Kulübün üst düzey ismi John Houlding isimli zengin bir İngiliz işadamıydı. Yönetim arasındaki anlaşmazlıklar neticesinde Houlding, tüm maddi desteğini Everton'dan çeker ve Liverpool takımını kurar. Anfield ise artık Liverpool'un evi olur...

Remember this, @LFC fans? ????@MoSalah with some Merseyside derby magic...#GoalOfTheDay pic.twitter.com/d2YSiTbK1J

— Premier League (@premierleague) May 11, 2019

Dostluk Derbisi

Dünya derbilerinden farklı olarak Merseyside derbisinde dinsel veya sınıfsal bir fark görmeyiz. Yani bu bir Rangers - Celtic veya Lazio - Roma gibi bir derbi değil. Hatta Liverpool - Everton rekabeti, İngiltere'de 'Dostluk derbisi' olarak da anılıyordu. Gerçekten de öyleydi. Aynı şehirde bulunan kırmızılar ve maviler, uzun bir süre dost olarak geçindi. 1930'lu yıllarda Everton'ın Avrupa'dan başarı ile İngiltere'ye dönüşünde takımı karşılayanlar arasında Liverpool taraftarları vardı. Aynı şekilde Liverpool'un 70'lere damga vurduğu yıllarda havaalanında karşılayanlar arasında kimler vardı dersiniz? Everton taraftarları.

Uzun yıllar boyunca iki takım taraftarları maçları stattan beraber de izledi. Dostluk Derbisi adını sonuna kadar verdiler. Hatta 80'lerde oynanan bir İngiltere Kupası Final maçında iki takım taraftarları, aynı tezahüratı söyleyip Manchester United'a beraber sövdüler! Şehirleri için hep birlik olmayı başardılar.

İngiltere'nin en başarılı futbol şehri

İki takıma baktığımızda Liverpool şehrinin İngiltere'nin futbol bazında en başarılı şehri olduğunu da söyleyebiliriz. Everton'ın 9, Liverpool'un ise 18 lig şampiyonluğu bulunuyor. İki takım birlikte Liverpool'a 27 lig şampiyonluğu getirmiş durumda. Manchester'da United ve City, Londra'da Arsenal ve Tottenham arasındaki farklara bakarsak Liverpool'da işlerin biraz daha dengeli gittiğini görebiliyoruz. 

Derbi rekabetinde ise Liverpool'un önde olduğunu görebiliyoruz. Aslında 70'li yıllara kadar Everton, rakibine fark atmış durumdaydı ancak 70'lerden başlayan dönemden sonra Liverpool rakibini yakalayıp geçti. 90'ların sonunda Everton arayı kapatır gibi olsa da Liverpool, derbilerde Everton'ı geride bırakmayı başardı. 

Dostluğu bitiren facia

İki takım arasında her zaman bir rekabet tabii ki vardı ancak bu bir dostluk derbisiydi. Peki bu dostluk ne zaman bozuldu? Tarihler 29 Mayıs 1985'i gösteriyordu: Heysel faciası... Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası finalinde Liverpool ile Juventus'un karşı karşıya geldiği maçın öncesinde Liverpool taraftarlarının İtalyanlara saldırması ile oluşan panik sonucunda tribünlerde bulunan duvar çökmüş ve 38 İtalyan taraftar, tel örgülere sıkışarak hayatını kaybetmişti. 

Birleşik Krallık'ta en uzun süre başbakanlık yapan kişi ve ülkenin ilk kadın başbakanı olan Margaret Thatcher, "Bu hayvanların cezasını ben vereceğim" diyerek ülkesini 5 yıl boyunca Avrupa kupalarına katılmama kararı vermişti. Thatcher, Liverpool'un Avrupa kupalarından süresiz men edilmesini de istemişti ancak UEFA, ''5 yıl yeterli'' cevabını vermişti. Heysel faciasından sonra 5 yıl boyunca hiçbir İngiliz takımı, Avrupa kupalarında yer alamadı. 

Şehirde ortam gergin, maçlar yanıyor!

Bu takımlardan birisi de Everton olmuştu. Hem de o Everton, Avrupa'da fırtına gibi esiyordu. Everton bu durum için kimi suçladı dersiniz? Tabii ki Liverpool taraftarlarını. Aslında İngiltere'de herkes onları suçluyordu ama aynı yerde yaşadığınız ve her gün yüzünü gördüğünüz biriyle düşman olmak daha kolay herhalde... Şehirde çıkan gerilim, tabii ki maçlara da yansımıştı. Hatta 80'lerin ortasında oynanan bir maçta çıkan kırmızı kart sayısı, İngiltere rekoru olarak kayıtlara geçmişti. Tekmeler havada uçuşuyor, kavgalar eksik olmuyordu. 

Büyük facia ve yardıma koşan Everton...

Tarihler 15 Nisan 1989'u gösterdiğinde ise İngiltere, Heysel faciasından sonra bir felaket daha yaşıyordu: Hillsborough faciası... Sheffield kentindeki Hillsborough Stadı'nda liverpool ve Nottingham Forest takımları arasında oynanan Federasyon Kupası yarı final maçında stadyumun kapasitesinin aşılmasına rağmen kapılar açılmış, oluşan izdiham sonucunda ise  tamamı Liverpool taraftarı olan 96 seyirci ezilerek ölmüş, 766 kişi ise yaralanmıştı. 

Bu faciadan sonra Liverpool taraftarları için düzenlenen cenaze törenine Everton taraftarları çiçekler ile katılmış ve iki takım arasındaki düşmanlık, bir nevi rafa kalkmıştı. Liverpool ile sürekli itiş kakış yapan Everton taraftarları, faciadan sonra oynanan ilk Liverpool maçında Liverpoollu taraftarlarla beraber maçı izleyip Kırmızıların unutulmaz You'll Never Walk Alone şarkısını da beraber söylemişlerdi. Tüyler diken...

Derby day ????
Scores level ⚽️
Injury-time ⌚️
40-yards out ????

Step forward, Gary Mac... ???? pic.twitter.com/kEqnYEQLJs

— Liverpool FC (@LFC) October 16, 2020

Rekabet bitmeyecek! Kardeşlik de öyle...

İki takım aslında biraz anlaşamayan kardeş gibi. Sürekli atışıyorlar, birbirlerini suçluyorlar. Ancak birinin başına kötü bir olay geldiğinde yardıma ilk koşan diğeri oluyor. Aralarındaki rekabet hiç bitmeyecek. Liverpool taraftarları, şu anda 10 yıldır, 23 maç oldu yenilmiyoruz diye Evertonlılara sataşıyor. Sataşacak da... Derbilerin özünde vardır böyle şeyler. Ancak tarihsel dostluk hep kalacak. Biraz dost, biraz düşman. İngiltere'nin en başarılı futbol şehirlerinden Liverpool'un bitmeyecek hikayesi Merseyside...